مقدمه
برخلاف تصور عموم، راه‌های متنوع و بسیاری برای گرفتن بورسیه‌های تحصیلی وجود دارد. در واقع، اگر توانسته باشید که دوره‌ی تحصیلات خودتان را در ایران با کارنامه‌ی تحصیلی نسبتاً مطلوبی به پایان رسانده باشید، گرفتن بورسیه از دانشگاه‌های خارج از کشور زحمت چندانی نخواهد داشت! این نوشته، اطلاعاتی را در خصوص شرایط لازم برای اخذ بورسیه‌ی تحصیلی در کشورهای خارجی در اختیار شما قرار می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا برای بورسیه در رشته و دانشگاه مورد علاقه‌ی خود اقدام نمایید. در واقع ما در این مطلب به این سئوال اساسی می‌پردازیم که برای بورسیه شدن چه شرایطی لازم است؟
- رزومه تحصیلی برای بورسیه تحصیلی خارج از کشور
مهمترین چیزی که برای گرفتن بورسیه لازم است رزومه‌ی تحصیلی مناسب است. اما نباید این مسئله، شما را نگران کند! کارهایی که در دوران تحصیلی خود در ایران انجام داده‌اید، مواردی هستند که می‌توانند در رزومه‌ی شما قید شوند و کمک کنند تا بورسیه‌ی مناسبی را از دانشگاه مورد علاقه‌ی خود دریافت کنید. به عنوان مثال، پروژه‌هایی که در دوران تحصیلی خود در ایران انجام دادید را می‌توانید در رزومه‌ی خود بنویسید. بسیاری از دانشجویان، می‌بایست رشته‌ی خود را با انجام پروژه‌ای با عنوان پروژه یا تز لیسانس، پایان‌نامه‌ی ارشد و پایان نامه‌ی دکتری به پایان برسانند. با نوشتن عنوان و موضوع این پروژه و استاد خود می‌توانید شانس خود را برای گرفتن بورسیه‌ی تحصیلی دو چندان کنید.
در کنار پروژه‌ها، می‌توانید ویژگی‌های شخصی برجسته‌ی خود را هم در رزومه ذکر کنید؛ مواردی مثل این که چه زبان‌هایی بلد هستید، چه استعدادهایی دارید، در چه درس‌هایی بهترین نمره را کسب کردید، دوره‌های تحصیلی خود را در چه دانشگاه‌هایی سپری کردید و مهم‌تر از همه این که حوزه‌ی کاری موردعلاقه‌ی رشته‌‌تان چیست.
مقالات شما(چه مقالات کنفرانسی و چه مقالاتی که در ژورنال‌های علمی داخل و خارج کشور به چاپ رساندید) هم می‌تواند گزینه‌ی خوبی برای گنجاندن دررزومه باشد. با گنجاندن این موارد در پایان‌نامه می‌توانید به دانشگاه مقصد نشان بدهید که چه سابقه‌ای در حوزه‌ی مورد علاقه‌ی خود دارید، با چه استادهایی در دوران تحصیلی خود مشغول به فعالیت و این که تا چه میزان در کار پژوهشی خود جدی بودید.
- کارنامه و ریز نمرات برای بورسیه تحصیلی خارج از کشور
در کنار رزومه‌ی تحصیلی که به نحوه‌ی تدوین آن پرداختیم، دانشگاه‌های خارجی برای تصمیم‌گیری در خصوص اعطا و یا ندادن بورسیه به کارنامه‌های تحصیلی متقاضی احتیاج دارند. برای این منظور، لازم است که کارنامه‌های خود را از دانشگاه مبدا گرفته و در سایت دانشگاه مقصد آپلود کنید.
برخی دانشگاه‌های ایران، کارنامه‌ی تحصیلی خود را به زبان انگلیسی صادر می‌کنند. برای همین، بار ترجمه کارنامه را از دوش‌تان برمی‌دارند. اما برخی دیگر، فقط کارنامه‌ی فارسی صادر می‌کنند. در این مورد، لازم است که کارنامه‌ی فارسی خود را ترجمه کنید. همچنین در نظر داشته باشید که در برخی موارد لازم است که ترجمه‌ی کارنامه‌ی به تایید وزارت دادگستری برسد.
- توصیه‌نامه بورسیه تحصیلی خارج از کشور
مورد دیگری که دانشگاه‌های خارجی برای دادن بورسیه‌ی تحصیلی لازم دارند توصیه‌نامه‌ی دست‌کم دو استاد است که در دوران تحصیلی خود با آن‌ها کار کرده بودید. در توصیه نامه‌ها، اساتید، به عنوان کسانی که با شما در دوران تحصیل‌تان در ایران ارتباط داشتند، ویژگی‌های علمی و شخصیتی شما را برای دانشگاه مقصدتان تشریح می‌کنند.
به همین خاطر، اگر این اساتید توصیه‌نامه‌های مثبتی بنویسند، شانس بورسیه گرفتن شما بسیار بیشتر می‌شود. برای همین، بهتر است سراغ اساتیدی بروید که با شما رابطه‌ی بهتری دارند؛ نه اساتیدی که از شما دل پُری دارند و ممکن است به این خاطر توصیه‌نامه‌ی بدی بنویسند و شانس پذیرش گرفتن‌تان را به صفر برسانند!
- اهمیت مدارک زبان انگلیسی در بورسیه تحصیلی خارج از کشور
مدرک زبان از دیگر مواردی است که برای پذیرش از دانشگاه‌های خارجی لازم است. برای مثال، اگر می‌خواهید از دانشگاهی بورسیه دریافت کنید که در آن درس‌ها به زبان انگلیسی یا عربی یا زبان رسمی کشور مقصد ارائه می‌شوند لازم است که از طریقی، تسلط خود را بر یکی از این زبان‌ها نشان دهید.
برای این کار، می توانید در آزمون‌های معتبر ثبت‌نام بکنید. این آزمون‌ها مهارت‌های چهارگانه‌ی زبان(شامل نوشتن، خواندن، مکالمه و شنیدن) را ارزیابی می‌کند. با گرفتن نمره‌ی قبولی در این آزمون‌ها به دانشگاه مقصد ثابت می‌کنید که مهارت خوبی در زبان مورد نیاز دارید و از این طریق شانس گرفتن پذیرش خود را بالا می‌برید.
از طرفی، برخی دانشگاه‌ها دستیاری تدریس را منوط به این مسئله می‌کنند که دانشجو نمره‌ی معینی را در آزمون زبان خود کسب کرده باشد. دستیاری تدریس در دانشگاه‌های خارج از کشور برخلاف ایران، رایگان نیست و به ازای هر ساعت تدریس، دستمزد معینی به دانشجو پرداخت می‌شود که از این طریق می‌تواند بورسیه‌ی کم خود را جبران کند و هزینه‌های زندگی خود را بپردازد. بنابراین، اخذ نمره‌ی مناسب در آزمون زبان نه تنها به گرفتن بورسیه کمک خواهد کرد، بلکه می‌تواند با کمک به اخذ موقعیت دستیاری تدریس، بخش مهمی از هزینه‌های زندگی در خارج از کشور را پوشش بدهد.
- مصاحبه‌های بورسیه تحصیلی خارج از کشور
بعد از این که مدارک را در سایت دانشگاه مقصد آپلود کردید و یا از طریق پست فرستادید، بسیاری از دانشگاه‌ها برای تصمیم‌گیری در مورد دادن و یا ندادن بورسیه، با شما تماس می‌گیرند. از آنجا که بیشتر این مصاحبه‌ها از طریق اسکایپ انجام می‌شود، به مصاحبه‌های اسکایپی معروف‌اند. در این مصاحبه‌ها، اساتید دانشگاه مقصد با پرسیدن سئوال‌های علمی و شخصی، مهارت‌های شخصی، علمی و زبانی شما را می‌‌سنجد. با عملکردی مناسب در این آزمون‌ها، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که بورسیه‌ی مناسبی دریافت خواهید کرد.
- شرط معدل برای بورسیه
به طور کلی، داشتن معدل بالا از دانشگاه خوب و شناخته شده در ایران، امکان گرفتن بورسیه را بسیار بالا می برد. اما اگر کارنامه‌ی تحصیلی مناسبی ندارید، راه‌هایی هست که از طریق آن می‌توانید این ضعف را جبران کنید. برای مثال، ممکن است دانشجویی معدل مناسبی نداشته باشد، اما از طریق نوشتن مقالات (چه مقالات کنفرانسی و چه مقالاتی که در ژورنال‌ها به چاپ رسیده باشند)، شرکت در کارآموزی‌های خارجی، نمره‌ی زبان بالا، توصیه‌نامه‌های قوی و یا عملکرد مناسب در مصاحبه‌های اسکایپی بتواند ضعف خود را در معدل جبران کند و به دانشگاه مقصد خود نشان بدهد که توانایی بالایی در پژوهش دارد. به طور کلی، برای جبران مافات معدل، لازم است مهارت‌های خود را در دیگر بخش‌ها نشان دهید.
