نویسندگان:

• سیدرضا احسان‌پور(استادیار حقوق دانشگاه شاهد)
• هادی عظیمی گرگانی(استادیار فقه و مبانی حقوق دانشگاه آزاد اسلامی)
• مدیحه هاشم‌پور(دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه آزاد اسلامی)

چکیده:

از منظر فقهای اهل‌سنّت حکم شرعی تلقیح مصنوعی محل اختلاف است. حسب اینکه تلقیح مصنوعی، داخل رحمی یا خارج رحمی باشد مبانی اختلاف در حرمت و جواز آن نیز متعدد خواهد بود. در رابطه با تلقیح مصنوعی داخل رحمی، غالب فقهای مخالف با تلقیح مصنوعی آن را مخالف با نصوص قرآنی و روایات وارده از رسول خدا می‌دانند و قائل به اختلاط انساب در نتیجه مبادرت به این عملیات طبی هستند. از دیگر ادلّه‌ی مخالفان، حرمت استمناء در مقام اخذ اسپرم و حرمت نگاه به نامحرم در مقام تلقیح است. درمقابل، موافقان به ادلّه‌ی طرف مقابل چنین پاسخ می‌دهند که اولاً نصوص قرآنی و روایات وارده در این رابطه به هیچ وجه دلالتی بر ادعای مخالفان تلقیح مصنوعی ندارد، ثانیاً انجام این عمل طبی موجب اختلاط انساب نمی‌گردد و ثالثاً اخذ اسپرم از زوج توسط زوجه و انجام عملیات طبی توسط پزشک محرم، حرمت مذکور را از بین خواهد برد. مضاف بر اینکه الضرورات تبیح المحظورات. در خصوص تلقیح اسپرم زوج متوفی به زوجه حیّ یا زوجین طلاق گرفته این اختلافات شدیدتر است. در مجموع، فقهای اهل‌سنّت، تلقیح مصنوعی به‌نحو مزبور را مشروط به انجام آن در زمان عده فوت یا طلاق جایز و در غیر آن حرام می‌دانند. در رابطه با تلقیح مصنوعی خارج رحمی نیز ادلّه‌ی فوق مجرا است با این تفاوت که برخی از موافقان، پذیرش آن را مشروط به شروطی از جمله تضمین عدم نقض حق حیات جنین پس از تولد می‌دانند.

کلیدواژه‌ها: تلقیح مصنوعی، حرمت، جواز، فقهای اهل‌سنّت

مطالعه بیشتر