نویسندگان:

• غلامحسین زرگری‌نژاد(استاد تاریخ دانشگاه تهران)
• عثمان یوسفی(دکتری تاریخ اسلام)

چکیده:

مساله این پژوهش، تکوین شخصیت علمی و مذهب فقهی امام شافعی است. رهیافت جدید معرفتی و روشی شافعی در اجتهاد و استنباط فقهی، برآیند شرایط زمانی و مکانی بود. او با ارائه خوانشی جدید از اجتهاد مبتنی بر نقل صحیح و عقل سلیم و متاثر از بوم‌های مختلف و عرف آن‌ها، میان دو رویکرد فقهی رایج اهل حدیث و اهل رأی را جمع کرد. شافعی در زمان حیات خود، نظرات فقهی‌اش را در دو روایت قدیم و جدید ارائه نمود. وی بر خلاف چهره‌های معاصر خود که اغلب متعلق به یک شهر و بوم خاص بوده‌اند، شخصیتی چند بومی بود. وی از اساتید مکاتب مکه، مدینه، عراق، یمن و مصر، زبان عربی، تفسیر، فقه و حدیث را آموخت و با بهره‌گیری از آموخته‌های علمی و اندوخته‌های تجربی، مذهب فقهی‌اش را مبتنی بر اصول مدون فقهی و روش جدید و متفاوت از مکتب اهل حدیث و اهل رأی بنیان نهاد. در این نوشتار تلاش بر این است تا بر مبنای روش تاریخی، چگونگی تکوین شخصیت چندبومی شافعی و رویکردهای معتدل او در حوزه‌های فقه و اصول فقه، علم‌الحدیث و تفسیر، تبیین گردد.

کلید‌واژه‌ها: شافعی، فقه، زبان عربی، تفسیر، حدیث

مطالعه بیشتر